Wat is het vetset punt? En zit ik er onder of er boven?

Het is de eerste week van mei, en de deuren van de Blij Dieetvrij club staan dan ook weer wagenwijd open! In deze week neem ik altijd de tijd om iets meer te vertellen over de club. En, om alle vragen te beantwoorden die ik ontvang! Veel van die vragen gaan over gewicht, en over aankomen en afvallen. En dat snap ik goed! Het is iets wat veel vrouwen bezig houdt. Daarom heb ik een extra podcast-aflevering opgenomen over het vetset punt. Want wat is het vetset punt (ook wel fat set point) precies? En hoe weet ik of ik er nu boven of onder zit qua gewicht?

Dat en meer dus in deze podcast. En ben je benieuwd naar mijn veel beluisterde eerdere aflevering over gewicht (Omgaan met gewichtstoename op weg naar voedselvrijheid), dan vindt je deze hier.

Aflevering 19: Wat is het vetset punt? En zit ik er nu onder of er boven?

Vergeet je niet te abonneren op mijn podcast via bijvoorbeeld Itunes, als je op de hoogte wilt blijven van de allernieuwste afleveringen. En schroom niet om een linkje naar de podcast te delen met jouw familie of vrienden, als je denkt dat deze aflevering mogelijk waardevol voor ze kan zijn.

Wat gebeurt er met mijn gewicht als ik ga eten op intuïtie?

Als ik mijn eet-regels ga loslaten, en ga leren luisteren naar mijn lijf. Dat is de veelgestelde vraag die ik in deze podcast ga beantwoorden. 

Het is niet ongewoon om bang te zijn om aan te komen als je gaat eten op intuïtie. We denken daarbij vaak dat het ongecontroleerd eten en aankomen iets zal zijn wat nooit zal stoppen. Dat het de spuigaten zal uitlopen, als je er überhaupt aan begint.

En dat is een angst waarvan ik heel graag zou willen zeggen dat deze onrealistisch is. Maar voor een deel is dat niet zo. Aankomen is namelijk niet ongewoon als je net start met eten op gevoel..

Voel jij goed aan wanneer je verzadigd bent?

Het kan even duren voordat je  jouw lichaamssignalen weer gaat voelen. En dat aanvoelen van jouw verzadiging, dat is iets waar niet iedereen even goed in is. Voor een deel is dit ook afhankelijk van in hoeverre jij boven of onder jouw vetset punt zit (qua gewicht).

Maar laat ik het stap voor stap uitleggen. Ik zal eerst iets meer vertellen over wat dat is, een vetset punt. 

Wat is het vetset punt eigenlijk?

Wetenschappers hebben aangetoond dat er een soort range is van gewicht, die van nature bij jou past. En deze range is voor het merendeel afhankelijk van jouw genen, en jouw daarbij horende lichaamsbouw en lichaamstype.

Daarnaast zijn jouw gewoontes voor een deel van invloed op jouw lichaamsgewicht.

En ik zeg bewust een  "range". Ons lichaam is immers een organisch geheel, en is niet gemaakt om statisch op altijd hetzelfde gewicht te blijven. We kunnen fluctueren tussen verschillende gewichten. Maar meestal ligt dat in een range van zo'n 10 kilo. 

En waar jouw gewicht dan van nature op uitkomt is bijvoorbeeld afhankelijk van:

• De seizoenen
• Waar je zit in jouw menstruatie-cyclus
• In welke levensfase je zit (denk aan de overgang of zwangerschappen, bijvoorbeeld)
• Bepaalde ziektes en medicijnen kunnen ook invloed hebben op dat vetset punt

Hoe weet je boven jouw natuurlijke vet set punt zit?

Daar heeft dr. Lindo Bacon een fijne lijst met vragen voor opgesteld. Lindo (eerder Linda), is de auteur van het bekende boek "Health at every size" en heeft de gelijknamige beweging geïnspireerd. 

Een "ja" op een aantal van de onderstaande vragen zou kunnen duiden op een gewicht boven jouw natuurlijke vet set punt:

• Vind je het moeilijk om te herkennen wanneer je vol zit, en genoeg gegeten hebt?
• Merk je dat je regelmatig voorbij het gevoel van comfortabel vol zitten eet?
• Zijn er met regelmaat periodes waarin voor jouw gevoel jouw eetgedrag echt oncontroleerbaar is, waardoor je ook met vlagen de neiging hebt om deze aan banden te leggen?
• Sla je wel eens maaltijden over omdat je hoopt dat je daarmee gewicht verliest, en overeet je je hierdoor mogelijk op andere momenten omdat je zo hongerig bent?
• Zijn er momenten waarop je maaltijden overslaat omdat je hiermee calorieën wil opsparen voor een later moment?
• Gebruik je eten weleens als coping mechanisme bij emoties? Als je moe bent? Boos? Je je verveelt?
• Voel je je weleens schuldig na het eten van bepaalde voedingsmiddelen? Of over hoeveel je eet?
• En als je je overeet, heb je dan weleens het gevoel dat de dag verpest is? Waardoor je denkt, de dag is nu toch al verpest? 
• Eet je weleens zodanig snel dat je na het eten niet eens meer weet hoe het smaakte? Of hoeveel je hebt gegeten?

​Waarom te weinig eten ook voor een hoger gewicht kan zorgen

Jouw lichaam reageert juist ook op die momenten dat je te weinig eet. Als je probeert te compenseren door minder te eten, of als je probeert te diëten.

De cellen in jouw lichaam reageren namelijk ook op een tekort aan voeding (onafhankelijk van jouw gewicht!). En als jouw lichaam met vlagen te weinig voeding binnen krijgt, dan geeft deze een signaal naar het brein om te laten weten: Er klopt iets niet. Let op voor uithongering! ier moeten we iets aan doen, want anders overleven we dit niet!

Ik zeg ook weleens "thank you magical body, voor dit mechaniek!" Jouw lichaam zoekt continu naar een balans. Als een soort thermostaat die bijft controleren wanneer het raam open staat of je een vuurtje aansteekt.

Dus beter luisteren naar mijn hongersignalen leidt tot gewichtsverlies?

We denken vaak, dat als we dan starten met beter luisteren naar onze hongersignalen dat dat direct resulteert in een versnelling van het metabolisme en gewichtsverlies. Om uiteindelijk op dat vetset punt te komen.

Maar wat er doorgaans eerst gebeurt, is dat je nog wat extra gewicht aankomt. (ja, ook als je al boven jouw natuurlijke gewicht zit!). Dit wordt ook wel "overshoot" genoemd. 

En vaak kun je daarna pas geleidelijk gewicht verliezen, als je stopt met interveniëren, opletten en diëten. En steeds meer gaat vertrouwen op jouw lijf en haar lichaamssignalen. Soms duurt dit een paar maanden, en soms zelfs 1 à 2 jaar.

En dat luisteren naar jouw lichaamssignalen is natuurlijk niet altijd makkelijk. Helemaal als we niet vertrouwen op ons lijf. Als we diep van binnen graag gewicht willen verliezen. Dan is dat iets wat voor wantrouwen zal blijven zorgen rondom eten. Op je handen zitten, omdat je bang bent teveel te eten.

Dus een soort overgave is ontzettend belangrijk om je echt vrij te voelen, en intuïtief eten echt vóór je te laten werken.

We hopen vaak dat dat vetset punt veel lager ligt

Ons natuurlijk gewicht voldoet namelijk dikwijls niet aan de ideaalplaatjes die we zien in de media. Bij de Hollywood actrices, of de fitspo op social media. We zijn als vrouwen dikwijls niet gemaakt om van nature zo ontzettend dun te zijn.

Dus dat soort facetten vragen om een hele hoop acceptatie. Een hoop bouwen aan vertrouwen op jouw lijf. En echt die dieperliggende wens om écht vrede te vinden rondom eten en jouw lijf. En daar niet continu obsessief mee bezig te hoeven zijn.

We kunnen heel lang blijven vechten met eten, totdat we op een gegeven moment echt het besluit nemen "ik geef me eraan over". Ik wil gewoon weer kunnen genieten van eten en mijn lijf.

Waaraan herken je dat je mogelijk onder jouw vetset punt zit?

Ook daarvan is een lijstje met vragen die je jezelf kan stellen. Ik herkende er een behoorlijk aantal, en heb er nu, op een iets hoger gewicht gelukkig geen last meer van.

Een "ja" op een aantal van de onderstaande vragen zou kunnen duiden op een gewicht onder jouw natuurlijke vet set punt:

• Heb je het vaak koud? (Ik had het altijd koud. Koude handen, koude voeten. Ik at echt te weinig om mijn lijf goed te kunnen verwarmen!)
• Ben je obsessief bezig met eten? Of denk je er vaak over na?
• Voel je je met vlagen heel hongerig?
• Wordt je regelmatig wakker met een extreem hongergevoel? Of lig je er 's nachts weleens van wakker?
• Heb je een lage seks-drive? (Een laag libido?)
• Heb je inconsequente periodes (menstruatiecyclus), of wordt je helemaal niet ongesteld?
• Ben je vaak moe? Geïrriteerd? Of depressief?

Wat het voordeel is van aankomen in dit geval

Als je nu onder jouw vetset punt leeft en je komt aan, dan zul je vooral merken dat dit soort klachten afnemen. Dat je minder nadenkt over eten, dat jouw cyclus weer regelmatiger wordt, of dat je meer zin krijgt in seks, bijvoorbeeld.

Ik had het minder vaak koud, had minder last van haaruitval, en mijn seks-drive nam zeker toe. Ik voel me over het algemeen veel energieker en vrolijker!

Als we blijven vertrouwen op ons lijf, en we blijven lief zijn voor ons zelf. Ook als we ons voor ons gevoel overeten! Dan kan ons lijf zich ontspannen en eventueel overtollig gewicht gaan verliezen. En kom je aan zonder na een paar maanden ook weer langzaam af te vallen? Dan is dat waarschijnlijk JUIST beter voor jouw gezondheid!

Een hoger gewicht is vaak het resultaat van strijden tegen ons gewicht

Het lastige is dat als je nu boven jouw vetset punt zit, dan is dat dikwijls juist een gevolg van strijden met eten. Van opletten, lijnen en of diëten. Want onderzoek laat zien dat dat gedrag juist vaak een indicatie is voor gewichtstoename. 

En emotie eten dan? Wat doet dat met mijn vetset punt?

Als je heel veel uit emotie eet, zijn we vaak bang dat we daarmee ook ons natuurlijke vetset punt nooit zullen vinden. Maar het bijzondere is, als we op sommige momenten wat meer eten uit emotie (voorbij onze verzadiging), maar je eet op andere moment voornamelijk op intuïtie: dan balanceert dat zichzelf doorgaans uit.

Die keer dat je wat extra eet, heeft immers ook impact op jouw hongergevoel de dagen daarna.

En daarnaast valt het me altijd weer op dat er iets bijzonders gebeurd in onze relatie tot lekkernij, als we het onszelf ALTIJD toestaan. We halen eten immers van het voetstuk. En als eten altijd iets was waarmee je jezelf kon belonen, bijvoorbeeld na een drukke dag. (Nu heb ik het wel verdiend!) Maar als je van jezelf ALTIJD lekkers mag eten, verliest het een beetje dat beloningsaspect. 

Uiteraard is het interessant om te leren omgaan met jouw emoties, los van eten. En dat leer ik je ook zeker in de club. Net zoals het omgaan met alle angsten rondom jouw veranderende lijf, en hoe je daarmee om kunt gaan. Juist zodat je steeds meer durft te gaan vertrouwen op jouw lijf. (Maar dit is al zo'n belangrijk mechanisme wat we vaak over het hoofd zien. ;))

De foto's in dit artikel zijn van de "Drop the label"  movement (via unsplash).